ویتامین D
یکی از ویتامین های لازم برای بدن ویتامین D می باشد ویتامینهایD ویتامین محلول در چربی است، که باعث رشد و تقویت استخوانها از روش کنترل تعادل و افزایش میزان جذب کلسیم و
فسفر و منیزیم کمک میکند. مصرف این ویتامین نتایج زیادی در کاهش وزن دارد. این ویتامین از طریق نور خورشید و مصرف بعضی از غذاها و داروها تامین می شود. ویتامین D باعث جذب بهتر کلسیم در معده میشود. این ویتامین بعنوان ویتامین ضد راشی تیسم نیز مشهور است.
برای رشد استخوان و بازسازی آن توسط سلولهای استخوانساز و استخوانشکن، به ویتامین دی نیاز داریم. اگر ویتامین D بدن شما کم باشد. استخوانها لاغرتر و شکننده تر میشود. میزان کافی ویتامین D مانع از بروز نرمی استخوان در کودکان و نرمی استخوان (استئومالاسی) در بزرگسالان میشود. ویتامین D در کنار کلسیم به جلوگیری از بروز پوکی استخوان در افراد مسن نیز کمک میکند.
بسیاری از مردم از طریق نور خورشید مقداری ویتامین D جذب می کنند بدن انسان به مقدار بیشتری از این ویتامین نیاز دارد. افرادی که بیشتر در معرض آفتاب هستند، و پوست روشنی دارند ویتامین بیشتری جذب بدنشان می شود. اما افرادی که پوستی تیره دارند یا از لباس های پوشیده استفاده می کنند ویتامین کمتری جذب بدنشان می شود. در هوای ابری یا هوای برفی که نور خورشید کم است، جذب از روش آفتاب محدود می شود. پوست وقتی اشعه ماورابنفش نور خورشید را جذب می کند، ویتامین D را به عنوان هورمون هم نهاد می کند. بسیاری از پزشکان تغذیه مردم را تشویق می کنند تا ویتامین D را به عنوان یک ماده مغذی از غذاهای غنی شده دریافت کنند. از آنجا که ویتامین D در بسیاری از غذاها وجود ندارد، برخی از متخصصان استفاده از مکمل های طبیعی را توصیه می کنند. نور خورشید آسیب زیادی به پوست میزند به این دلیل بسیاری از مردم ویتامین D را به جای حمام آفتاب از قرص ها و مکمل ها دریافت کنند.
ویتامین D وظایف دیگری نیز در بدن ایفا میکند که از جمله میتوان به تنظیم رشد سلولها، سیستم عضلانی، عصبی و ایمنی و کاهش التهاب اشاره کرد. ویتامین D وظیفهی تنظیم ژنهایی را برعهده دارد که کارشان هدایت پروتئینهایی است که عمل تکثیر، تفکیک و آپوپتوز سلولها را برعهده دارند. بسیاری از سلولها گیرندهی ویتامین D هستند.
انواع ویتامین D
پنج نوع ویتامین D وجود دارد؛ ویتامین D1، ویتامین D2 و ویتامین D3، ویتامین D4 و ویتامین D5 که از همه ی این ها ویتامین های D2 و D3 مهم تر هستند.
ویتامین D2 یا ارگو کلیسفرول بیشتر توسط گیاهان تولید شده و بدن انسان نمی تواند آن را بسازد.
ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول که به مقادیر زیادی در اثر تابش نور خورشید بر روی پوست بدن انسان تولید می شود، همچین منابع غذایی حاوی ویتامین D3 هم در طبیعت وجود دارند.
منابع غذایی ویتامینD
ویتامین D از آنجایی که هم میتواند از طریق مواد غذایی و هم از طریق نور خورشید جذب بدن شود منحصربهفرد است که حدود ۵۰% از جمعیت جهان ممکن است به اندازه کافی قادر به دریافت نور خورشید نباشند. این ویتامین در بعضی از غذاها وجود دارد و به عنوان مکمل غذایی در دسترس است ویتامین D به دو واکنش شیمیایی برای فعال شدن احتیاج دارد. ویتامین D2 که توسط گیاهان و ویتامین D3 که توسط پوست بدن انسان هنگام قرار گرفتن در برابر آفتاب ساخته می شوند، دو فرم مهم این ویتامین برای انسان ها هستند. خوراکی ها معمولا با ویتامین D2 یا D3 غنی می شوند.
ماهی سالمون
ماهی سالمون یک ماهی چرب و محبوب است که منبع خوبی از ویتامین D است. ۱۰۰ گرم از ماهی سالمون شامل ۳۶۱ الی ۶۸۵ واحد ویتامین Dاست.
روغن کبد ماهی کاد
روغن کبد ماهی دارای مواد مغذی مشخصی است که در سایر منابع غذایی موجود نیست و برای کسانی که به ماهی علاقهای ندارند بسیار مناسب است. این ماده منبع غنی از ویتامین D است. علاوه روغن کبد ماهی حاوی مقدار فراوانی اسیدهای چرب امگا۳ هست که افراد زیادی به کمبود این ماده دچار هستند. درهر قاشق چایخوری از روغن کبد ماهی، ۴۵۰ واحد ویتامین D وجود دارد.
کنسرو ماهی تن
بسیاری از افراد کنسرو ماهی تن سبک را بهدلیل طعم و بوی ملایم آن دوست دارند کنسرو ماهی تن در هر ۱۰۰ گرم، حاوی ۲۳۶ واحد ویتامین Dاست. این کنسرو حاوی ویتامین B3 و ویتامین K است.
شاه ماهی و ماهی ساردین
شاه ماهی به صورت خام، کنسروی، دودی یا ترشی استفاده میشود. این ماهی کوچک غنی از ویتامین D است. در هر ۱۰۰ گرم آن، ۶۸۰ واحد ویتامین Dوجود دارد.
ماهی ساردین نوع دیگری از شاه ماهی است که مقدار زیادی ویتامین Dدارد. در هر وعده مصرف این ماهی، ۲۷۲ واحد ویتامین D وارد بدن میشود.
زرده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ مقادیر بالایی پروتئین دارد و زرده آن حاوی چربی، ویتامینها و مواد معدنی است. زردهی یک تخممرغ صنعتی معمولی، حاوی ۱۸ الی ۳۹ واحد ویتامین Dاست ولی در تخممرغ محلی که تولید مرغهایی است که در مراتع و زیر نور آفتاب رشد کردهاند، ۳ الی ۴ برابر بیشتر است.
آب پرتقال
حدود ۷۵% از مردم سرتاسر جهان دچار عدم تحمل لاکتوز هستند و 32% هم به شیر آلرژی دارند. به همین دلیل برخی کشورها آب پرتقال را با ویتامین D و سایر مواد مغذی مثل کلسیم غنی میکنند. با نوشیدن یک فنجان آب پرتقال میتوان ۱۰۰ واحد ویتامین Dجذب کرد.
غلات بلغور جو دوسر
غلات و جودوسر غنی شده نسبت به منابع طبیعی مقدار کمتری ویتامین D برای بدن تامین میکند با این وجود راه خوبی برای جذب هر چه بیشتر این ویتامین در بدن است. نیم فنجان از این مواد میتواند ۵۵ الی ۱۵۴ واحد ویتامین D. مورد نیاز بدن را تأمین کند.
میگو
میگو منبع غنی از امگا۳ و پروتئین است و مقدار کمی چربی و کالری دارد برخلاف سایر منابع ویتامین Dکه پرچرب هستند، میگو میزان چربی بسیار پایینی دارد در هر ۱۰۰ گرم میگو ۱۵۲ واحد ویتامین Dوجود دارد.
قارچ ها
قارچ تنها منبع طبیعی ویتامین Dاست. قارچها نیز مانند انسان، اگر در معرض پرتوهای فرابنفش قرار بگیرند، میتوانند این ویتامین را تولید کنند قارچهای وحشی منبعی فوقالعاده برای تأمین ویتامین Dاست در حقیقت برخی از انواع این قارچها در هر ۱۰۰ گرم، تا ۲۳۰۰ واحد از این ویتامین دارند.
قارچهای پرورشی اغلب در تاریکی رشد میکنند و حاوی مقدار بسیار کمتری از ویتامین D هستند.
شیر سویا
چون تقریبا تمامی منابع ویتامین Dدر محصولات حیوانی یافت میشود، گیاهخواران در معرض خطر ابتلا به کمبود این ویتامین هستند. به همین علت شیرهای گیاهی مانند شیر سویا غنیسازی میشوند تا حاوی ویتامین Dو ویتامینها و تمامی مواد معدنیای شود که در شیر گاو وجود دارد .یک فنجان شیر سویا معمولا حاوی ۹۹ الی ۱۱۹ واحد ویتامین Dاست.
شیر گاو
پر مصرفترین شیر، شیر گاو است که به طور طبیعی منبع خوبی از مواد مغذی مثل کلسیم، فسفر و ریبوفلاوین است. در هر فنجان از شیر گاو، ۱۳۰ واحد ویتامین Dوجود دارد.
مصرف روزانه ویتامین D
نوزاد تازه متولدشده تا 12 ماهگی 10 میکروگرم
ویتامین D دارای خواص ضد التهابی است و خطر ابتلا به بیماری های آلرژیک از جمله آسم، درماتیت آتوپیک و اگزما را در نوزادان و کودکان کاهش می دهد. کودکان زیر 6 ماه نباید در معرض آفتاب مستقیم قرار بگیرند. بیش از اندازه به کودکان ویتامین D ندهید میزان بالای این ویتامین در کودکان سبب ایجاد مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، تشنگی بیش از حد، درد عضلانی و یا مشکلات حادتری می شود.
کودکان 1 تا 13 سال 15 میکروگرم
نوجوانان 14 تا 18 سال 15 میکروگرم
برخی از کودکان و نوجوانان نیز ممکن است با نوشیدن شیر به اندازه ی کافی ویتامین D دریافت نکنند بنابراین بهتر است از مکمل ها استفاده کنند که این میزان در مولتی ویتامین های جویدنی نیز موجود است.
بزرگسالان 19 تا 70 سال 15 میکروگرم
به دلیل تغییرات فیزیولوژی بدن و تغییر در ترشح هورمون ها و بروز برخی بیماری ها در بزرگسالان و سالمندان توصیه می شود مکمل های ویتامین D را دریافت کنند. ویتامین D خطر ابتلا به انواع سرطان به ویژه سرطان پروستات در مردان را کاهش می دهد. و باعث تقویت فولیکول های موی سر در آقایان شده و احتمال طاسی را در آن ها کاهش می دهد.
زنان باردار و شیرده 15 میکروگرم
اگر مادر دچار کمبود ویتامین D باشد به اندازه کافی در معرض تابش مستقیم نور آفتاب نباشد، باید از مکمل ویتامین D استفاده کند. همه زنان باردار و شیرده باید روزانه ویتامین D مصرف کنند .مادران باردار از ابتدای بارداری، روزانه 1000 واحد ویتامینD مصرف کنند. مصرف ویتامین Dمیانگین وزن زمان تولد نوزاد را 58 گرم افزایش داده و در دوران بارداری خطر ابتلا به پره اکلامپسی در زنان باردار را کاهش داده و احتمال زایمان زودرس را از بین می برد. ویتامین D از ابتلای زنان باردار به دیابت بارداری و واژینوز باکتریایی پیشگیری می کند. و به درمان نازایی در زنان کمک کند.
کمبود ویتامین D
علائم کمبود ویتامین D در بعضی از مواقع مبهم و غیر اختصاصی است و به همین علت در بسیاری اوقات دیر تشخیص داده می شود. علائم کمبود در بچه ها و بزرگسالان قدری متفاوت است. مهمترین این علائم در کودکان عبارتند از:
- خانم های باردار و شیرده
- افراد 65 سال به بالا
- کسانی که در معرض نور کم خورشید قرار دارند.
- افراد دارای پوست های تیره
- افراد مبتلا به اختلالاتی چون بیماری سلیاک(اختلالخودایمنیروده باریک) و بیماری کرون (بیماری التهاب روده و یا دیواره روده است)
- آسم
- افسردگی
- ریزش مو
- افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم(بيماري است كه به علت افزايش هورمون پاراتيروئيد(PTH) و دگرگوني در هموستاژ، کلسيم، فسفر ايجاد شده و موجب اختلال در متابوليسم استخوان ميگردد.)
- افراد مبتلا به سارکوئیدوز(ناهنجاری گوشتمانند)، سل، هیستوپلاسموز(یک عفونت در ریه ها ناشی از قارچ هیستوپلاسما کپسولاتوم است) یا دیگر بیماری های گرانولوماتوز(اختلال ژنتیکی)
- کسانی که جراحی اسلیو معده انجام داده اند
- داشتن پوست تیره
- سالمند بودن
- اضافه وزن و چاقی
- نوزادان و کودکان زیر 4 سال
- افرادی که بیشتر در خانه هستند و اغلب پوست خود را می پوشانند.
- دیر راه افتادن بچه و کوتاه قدی وی میتواند از علائم کمبود ویتامین D باشد.
- بچه مبتلا به کمبود ویتامین D دیر دندان درمیاورد.
- تحریک پذیری بچه ها میتواند نشانه ای از کمبود ویتامین D باشد.کمبود ویتامین D موجب افزایش استعداد بچه به عفونت می شود.
- در کمبود شدید ویتامین D بچه دچار تشنج، مشکل تنفسی وکرامپ یا اسپاسم عضلانی می شود. این علائم به علت کمبود کلسیم ایجاد می شود.
- زندگی کردن در مناطقی که از خط استوا دور هستند.
- مصرف ضدآفتاب در تمام مدت خروج از منزل
- افراد مبتلا بهپوکی استخوان
- کسانی که مبتلا به بیماری های مزمن کلیه و کبد
- افراد مبتلا به لنفوم (نوعی سرطان)
- افرادی که داروهایی مانند کلیسترامین ،داروهای ضد قارچ، داروهای درمانایدز، داروهای ضدتشنج و گلوکوکورتیکوئیدها مصرف می کنند.
ویتامین Dپوست و مو
ویتامین D یکی از مواد مغذی لازم بدن است که نقش اساسی دارد. ویتامین D فولیکول های مو را تحریک می کند تا رشد کنند و بنابراین زمانی که بدن این ویتامین را به حد نیاز نداشته باشد ممکن است؛ به آلوپسی آئراتا، یک نوع بیماری خود ایمنی منجر شود که باعث ریزش موی سر می شود. افرادی که آلوپسی دارند دارای میزان بسیار پایین ویتامین D هستند. ویتامین D با تقویت فولیکول های موی سر و درمان ریزش مو به افزایش رشد مو کمک می کند.
زنانی که ویتامین D کمتری دارند ریزش مو ببیشتری دارند. یکی از شناخته شده ترین کاربرد های ویتامین D در درمان اگزما و پسوریازیس می باشد. برای درمان این بیماری ها از کرم موضعی ویتامین D یا مکمل های ویتامین D استفاده می شود.
ویتامین D3 دارای خواص ضد التهابی قوی است و برای درمان آفتاب سوختگی مفید می باشد.
ویتامین D دارای خواص آنتی اکسیدانی است که جلوگیری میکند؛ از پیری زودرس، و برای رفع چین و چروک و جوان سازی پوست صورت مفید می باشد.
عوارض و مضرات ویتامین D
مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند منجر به کلسیفیکاسیون شود. اگر میزان ویتامین D در خون بیشتر شود، می تواند خطرناک باشد. افزایش میزان ویتامین D در خون در اثر مصرف مکمل های قوی منجر به بروز علائم مسمومیت می شود.
شایع ترین علائم زیاده روی در مصرف ویتامین D شامل:
کاهش تراکم استخوان
آسیب به ریه
سردرد
حالت تهوع و استفراغ
کاهش اشتها
خشکی دهان
یبوست و اسهال
آسیب به کلیه
ضربان قلب نامنظم و یا حمله قلبی
التهاب لوزالمعده
مسدود شدن رگ های خونی
مزایای ویتامینD
باعث تقویت بسیار شدید سیستم ایمنی بدن و کمک به زودتر خوب شدن و مبارزه با تقریبا همه بیماریهای تنفسی و از جمله سرماخوردگی ها و کرونا Covid-19
- درمان بیماری های پوستی از جملهپسوریازیس
- بهبودآسم
- سلامتکلیه (ویتامین D برای سلامت کلیه بسیار مهم است، همینطور کلیه برای متابولیسم درست و فعال شدن ویتامین D مهم است.)
- سلامت استخوانها
- طول عمر بیشتر
- کاهش افسردگی و بی حوصلگی
- پیشگیری و بهبود از بیماریهایی که به عنوان خود ایمنی (کهدستگاه ایمنیبدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز میکند) مانند گلبولهای سرخ خون، عروق خونی، آرتریت، MS، فیبرومیالژیا، خستگی مزمن و…
- افزایش پرورش ماهیچه های بدن
- سلامتقلبو عروق
- سلامت قوای جنسی و تولیدتستوسترون
- پیشگیری و بهبود انواع سرطانها از جمله سرطان پوست
- پرورش مغزجنین
- پیشگیری ازپارکینسون(لرزش دست و پا)
- پیشگیری از انسداد مزمن ریه
- افزایش قدرت و هماهنگی عضلاتو پیشگیری از بروز بیماریهایی مانند راشیتیسم در کودکان، پوکی استخوان و استئومالاسی در بزرگسالان در همه سنین میشود.
- درمان یا بهبودکم خونیدر بچهها
- ملایم کردنفشار خونو انسولین بدن
- باعث درست کار کردن سوخت و ساز بدن و جلوگیری از بیماریهای مربوط به سوخت و ساز بدن مانند: دیابت و چاقی
- چربی سوزی
- جلوگیری ازعفونتها
- بهبود بیماری دو قطبی و تغییر مودهای روانی شدید
- بهبود سلامت خواب
- سلامتمغز و برای جلوگیری ازآلزایمر مؤثر است.
- پیشگیری و بهبود انواع سرطانها از جمله سرطان پوست
با اینکه ویتامین D با همه این بیماریها مرتبط و بسیار در رابطه است، این ویتامین بیشتر برای تاثیرش بر سلامت استخوانها و متعادل کردن هورمونهای پاراتیروئیدی و تقویت سیستم ایمنی معروف است.
دیدگاهتان را بنویسید